Podręczniki, zeszyty, ubrania, kursy językowe i zajęcia pozalekcyjne – lista spraw, o które muszą zadbać rodzice, zanim rozpocznie się rok szkolny, przyprawia o zawrót głowy. Przed pierwszym dzwonkiem UOKiK przypomina konsumentom o ich prawach.
Już jutro blisko 5 mln uczniów rozpocznie zajęcia w szkołach dla dzieci i młodzieży. Z badania CBOS wynika, że przeciętne wydatki rodziców związane z wysłaniem dzieci do szkoły (m.in. podręczniki, ubezpieczenie, obowiązkowe opłaty) wyniosły w zeszłym roku, 828 zł w przeliczeniu na jednego ucznia. Zanim wybierzemy się na zakupy czy podpiszemy umowę ze szkołą językową warto pamiętać o prawach, które mamy jako konsumenci.
Nieudane zakupy – zwroty
Warto przemyśleć każdy zakup, ponieważ jeżeli podręcznik, plecak lub inny produkt kupiony w sklepie stacjonarnym nie jest wadliwy (np. uszkodzony, nie posiada właściwości o których zapewniał sprzedawca), możliwość jego zwrotu zależy tylko od dobrej woli sprzedawcy. Niektóre sklepy dopuszczają wymianę lub zwrot zakupionych towarów jednak terminy i inne zasady określają sami przedsiębiorcy – np. będziemy musieli zatrzymać opakowanie, metki.
Podręczniki używane – reklamacja
Jeżeli zakupione produkty posiadają wadę, możemy je reklamować. Prawo do reklamacji dotyczy także towarów używanych np. podręczników zakupionych w komisie czy antykwariacie. W przypadku zakupu rzeczy używanych sprzedawca może skrócić czas na reklamację do jednego roku. Natomiast, gdy kupujemy nowe produkty, odpowiedzialność sprzedawcy nie może być skrócona i trwa 2 lata od momentu zakupu. Reklamację najlepiej złożyć na piśmie, w którym opisujemy usterkę i wybieramy jedno z czterech żądań: wymiana towaru na nowy wolny od wad, naprawa towaru, obniżenie ceny i odstąpienie od umowy (tylko w przypadku gdy wada jest istotna). Pamiętajmy, aby zachować dowód zakupu (np. paragon, potwierdzenie płatności kartą, wyciąg z konta, faktura). Więcej informacji oraz wzory pism reklamacyjnych w serwisie internetowym www.prawakonsumenta.uokik.gov.pl.
Zakupy w sieci
Jeżeli zawieramy umowę na odległość (np. kupując plecak w sklepie internetowym), konsumentowi przysługuje prawo odstąpienia od umowy w ciągu 14 dni. W przypadku nabycia towaru termin ten liczony jest od chwili jego dostarczenia klientowi. Natomiast, gdy umowa dotyczy usługi (np. kurs internetowy), 14-dniowy termin, w którym możemy zrezygnować, liczony jest od daty zawarcia umowy. Prawo do odstąpienia od umowy nie dotyczy transakcji zawartych pomiędzy dwoma konsumentami (np. zakup podręcznika przez ucznia od innego ucznia) a także trybie aukcji publicznej.
Samodzielne zakupy dzieci
Dzieci do 13. roku życia nie mają zdolności do czynności prawnych, czyli nie powinny zawierać umów. Jeżeli jednak umowa dotyczy drobnych, bieżących spraw życia codziennego, czyli np. zakupu lizaka, bułki czy zeszytu – to jest ona ważna, chyba że pociąga za sobą rażące pokrzywdzenie małoletniego klienta. Osoby pomiędzy 13. a 18. rokiem życia mają ograniczoną zdolność do czynności prawnych. Dlatego mogą zawierać umowy w drobnych, bieżących sprawach życia codziennego, czyli kupować czasopisma, przybory szkolne, książki itp. Ograniczenia pojawiają się, gdy nastolatek zamierza nabyć np. odtwarzacz MP3, rower czy komputer. Wówczas potrzebna jest zgoda rodziców lub opiekunów, bądź potwierdzenie przez nich umowy.
Kursy językowe, prywatne szkoły i przedszkola
(..) Zmiany nauczyciela, zmiana godzin zajęć wprowadzona na żądanie większości słuchaczy oraz zmiana lokalizacji sali lekcyjnej w granicach administracyjnych miasta (gminy) nie stanowią podstawy rozwiązania umowy (…) – to niezgodne z prawem postanowienie stosowane we wzorcu umownym szkoły językowej. UOKiK zakwestionował praktykę przedsiębiorcy ponieważ dopuszcza ono zmianę istotnych cech świadczenia przez przedsiębiorcę, jednocześnie uniemożliwiając odstąpienie od umowy przez konsumenta. Zgodnie z prawem szkoła może zmienić istotne warunki umowy (cenę, miejsce odbywania się zajęć) tylko, wtedy gdy umożliwi konsumentowi odstąpienie od umowy bez pobierania z tego tytułu żadnych opłat.
Urząd zakwestionował też postanowienie wzorca umowy dotyczące przepadku wpisowego w przypadku rezygnacji z usług przedsiębiorcy przed zakończeniem zajęć. Prywatne przedszkole zastrzegało, że (…) rodzice dzieci nowoprzyjętych do przedszkola wpłacają bezzwrotne wpisowe (…). Praktyka ta była niezgodna z prawem ponieważ konsumenci, którzy odstępują od umowy mają prawo domagać się zwrotu opłat za usługi, z których nie korzystali. Przedsiębiorca może zatrzymać tylko taką część pieniędzy, która odpowiada kosztom faktycznie poniesionym np. za zakup wyprawki dla przedszkolaka czy rezerwację sali.
Katarzyna Tota-Leszczyńska
Powiatowy Rzecznik Konsumentów w Giżycku
Bezpłatną pomoc w dochodzeniu swoich praw można uzyskać:
codziennie oprócz poniedziałków w godzinach: 7.30-15.30
w siedzibie Starostwa Powiatowego w Giżycku
Al. 1 Maja 14, pok.222.
tel. 87 428 59 58 w.52,
rzecznik@gizycko.starostwo.gov.pl